อังกาบดอย. (2567, มีนาคม), เล็บครุฑ (Polyscias) ไม้ใบด่างสวยคู่สวนไทย : บ้านและสวน : 110-111

          เล็บครุฑเป็นไม้ใบประดับชนิดหนึ่งที่มีปลูกในไทยมานานแล้วและพบเห็นกันทั่วไป ทั้งนิยมปลูกเป็นไม้กระถางตกแต่งอาคารสถานที่ ใช้เป็น ไม้ประดับจัดสวน ปลูกเป็นกลุ่มหรือปลูกเป็นแนวรั้วได้สวยงาม นอกจากนี้เล็บครุฑบางชนิด เช่น เล็บครุฑทอดมัน เล็บครุฑลังกา ยังนําใบมาใช้ประกอบอาหารหรือเป็นยาสมุนไพรได้อีกด้วย

          เล็บครุฑอยู่ในวงศ์ Araliaceae มีถิ่นกําเนิดในเขตร้อนและอบอุ่นแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อเมริกา และยุโรปบางประเทศ ลักษณะทั่วไปเป็นไม้พุ่มยืนต้น สูงตั้งแต่ 30 เซนติเมตรถึง 3 เมตร ลําต้นตั้งตรง แตกกิ่งก้านได้ ลําต้นเป็นข้อ เมื่อยังอ่อนมีสีเขียว บางชนิดมีจุดต่างสีขาวหรือสีเหลืองนวล เมื่อต้นแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลและแข็ง ผิวต้นขรุขระ ใบแตกตามข้อของลําต้น มีทั้งเรียงเวียนสลับ ออกตรงข้าม หรือเรียงเป็นวงรอบข้อ มีทั้งใบเดี่ยว ใบประกอบแบบนิ้วมือ และแบบขนนก ใบ อาจเป็นรูปแถบ รูปขอบขนาน รูปรี รูปไข่ หรือรูปกลม มีขนาด สีสัน และลายล่างแตกต่างกันไป ขอบใบอาจเรียน หยักเป็นคลื่น หรือหลักพัน และมักมีหนามเล็ก ๆ ดูคล้ายเล็บของพญาครุฑ จึงเรียกพรรณไม้ในกลุ่มนี้ว่า "เล็บครุฑ" ก้านใบมักเป็นร่องตลอดแนวก้าน ดอกออกเป็นช่อ ที่ปลายยอด มีทั้งช่อแบบเชิงลด แบบซี่ร่ม แบบกระจะ และแบบแขนง ผลมีเนื้อนุ่ม เมล็ดแข็ง แต่ที่ปลูกกันในบ้านเรามักไม่ติดเมล็ด

           เล็บครุฑเป็นพรรณไม้ที่ปลูกเลี้ยงง่าย เจริญเติบโตได้ดีเมื่อปลูกในดินร่วนที่ระบายน้ำและอากาศดี ไม่ ขังแฉะ มีอินทรียวัตถุและอาหารเพียงพอ และรําไร การถ่ายเทอากาศดี นอกจากนี้ฤดูกาลและสภาพการปลูกเลี้ยงยังมีผลต่อความสวยงามด้วย ในฤดูร้อนและฤดูหนาวกันและใบมักไม่สวยงามเหมือนในฤดูฝน เนื่องจากมีและแดดจัดและความชื้นในอากาศน้อย ทําให้ใบหยาบกร้านและอาจเกิดรอยไหม้ เมื่อปลูกเป็นเวลานานจนมีทรงพุ่มใหญ่และแน่นควรตัดแต่งกิ่งออกบ้าง พร้อมกับพรวนดินและใส่ปุ๋ย สิ่งที่ตัดออก สามารถนํามาปักหรือขยายพันธุ์ด้วย   วิธีตอนกิ่ง หรือเสียบยอดก็ได้