ร้อยเอก นายแพทย์สุรชา  ลีลายุทธการ. (2564, มีนาคม), รู้ทันการเกิดโรค พร้อมไขข้อข้องใจเรื่อง          การป้องกัน     3 ระดับ : ชีวจิต. 23 (539) : 34-35

        ก่อนอื่นเรามาทำความเข้าใจกันก่อนว่า การป้องกันจริง ๆ แล้วในทางการแพทย์แบ่งเป็น 3 ระดับ คือ ปฐมภูมิ ทุติยภูมิ ตติยภูมิ

              ระดับปฐมภูมิ หรือระดับที่ 1 คือ การป้องกันคนที่แข็งแรงดีไม่ให้ป่วยเป็นโรค ตัวอย่างเช่น  โรคโควิด-19 เริ่มจากคนที่แข็งแรงได้รับเชื้อเข้าไป เขาอาจจะไม่แสดงอาการใดก็ได้ ทำให้ไม่รู้ตัวว่าติดเชื้อ สิ่งที่ทำได้ก็คือการป้องกันโดย การล้างมือ ใช้ช้อนกลาง ใส่แมสก์ เว้นระยะห่าง

             ระดับทุติยภูมิ หรือระดับที่ 2 คือ ป้องกันคนที่เป็นโรคไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน โดยการใช้เครื่องมือหรือการวินิจฉัยโรค ไม่ว่าจะเป็นการเจาะเลือดหรือการทำเอกซเรย์ต่าง ๆ  เพื่อที่คนไข้จะได้รู้ว่าตัวเองอยู่ตรงไหนของเส้นทางการดำเนินโรค

              ระดับทุติยภูมิ หรือระดับที่ 3 คือ ป้องกันคนที่เป็นโรคแทรกซ้อนแล้วไม่ให้เกิดอาการภาวะทุพพลภาพ พิการ หรือเสียชีวิต  เครื่องมือสำหรับป้องกันระดับ 3 ก็คือ การใช้การรักษาหรือหมอเฉพาะทาง เช่น เป็นเบาหวานจนต้องใช้หมอศัลยกรรมดูแลเท้าที่เปื่อย เป็นต้น