จิรายุ แพทองคํา. (2566, กันยายน), Japanese Traditional Cuisine 5 วัฒนธรรมอาหารญี่ปุ่นแบบดั้งเดิม : Gourmet              & Cuisine : 278 : 80-81

            เป็นที่ยอมรับไปทั่วโลกว่าวัฒนธรรมอาหารการกินของญี่ปุ่นนั้นมีเอกลักษณ์และมีเสน่ห์อันน่าหลงไหล วัฒนธรรมดั้งเดิมของญี่ปุ่นนั้นเกี่ยวพันไปกับวันสําคัญ หรือโอกาสสําคัญต่าง ๆ แม้จะดูเรียบง่าย แต่ก็หรูหราด้วยวัตถุดิบระดับพรีเมี่ยมและกรรมวิธีสุดประณีต อย่างเช่น 5 รูปแบบอาหารญี่ปุ่นแบบดั้งเดิมนี้

            ไคเซกิเรียวริ (Kaiseki Ryori) มีต้นกําเนิดจากศิลปะพิธีชงชาเพื่อการเรียกน้ำย่อยเบาๆ ก่อนการดื่มขาตามเจตนารมณ์ของพิธี เป็นรูปแบบอาหารที่มีความประณีตสูง เรียบง่าย และสง่างาม โดยองค์ประกอบของไคเซกิหลักๆ นั้นประกอบ ไปด้วยข้าว ซุปมิโซะ ซาชิมิตามฤดูกาล เนื้อสัตว์หรือปลาย่าง หม้อไฟ และเครื่องเคียงขนาดเล็กหลากหลาย และ ของหวานตามฤดูกาลที่เป็นได้ทั้งผลไม้ ขนมหวาน หรือเค้ก โดยร้านอาหารที่เสิร์ฟไคเซกิเรียวแบบดั้งเดิมนั้นจะเรียกว่าเรียวเต (Ryotel)

          โชจินเรียวริ (Shojin Ryori)  อาหารมังสวิรัติของพระสงฆ์ในญี่ปุ่น การปรุงอาหารประเภทนี้ จึงไม่มีเนื้อสัตว์ ปลา หรือไข่ ด้วยความเชื่อว่าจะนําความสมดุลและความสอดคล้องมาสู่ร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณ เน้น “กฎ 5 ข้อ” ในการปรุงอาหาร โดยอาหารทุกมื้อจะมี 5 สี (เขียว เหลือง แดง ดํา และขาว) 5 รส (หวาน เปรี้ยว เค็ม ชม และอูมามิ) ซึ่งในหนึ่งมื้อ นั้นมักประกอบด้วยผักตามฤดูกาล เต้าหู้แบบต่างๆ มีเมนูซุปและเมนูผัด รวมถึงเทมปุระ

          โอเซจิเรียวริ (Osechi Ryori)  อาหารที่นิยมรับประทานในวันปีใหม่ของญี่ปุ่นมาในจานหลากสีสัน ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความหวังที่จะมีความสุขและความมั่งคั่ง โดยทุกจานมีความหมายพิเศษ ในการต้อนรับปีใหม่ เช่น ไข่เจียวม้วน สัญลักษณ์แห่งการขอพรในวันมงคลทั่วไปของญี่ปุ่น ถั่วดํา เพื่อขอพรในเรื่องสุขภาพ กุ้ง แทนการมีชีวิต ยืนยาวเหมือนหนวดกุ้ง 

          โชคาโดะเบนโตะ (Shokado Bento) เบนโตะแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่นที่จําลองมาจากความงดงามของอาหารไคเซกิ แน่นอนว่าในกล่องเบนโตะนี้ก็จะประกอบไปด้วยอาหารที่ จัดเตรียมอย่างพิถีพิถัน เช่น ปลาดิบระดับพรีเมียม เทมปุระ ผักดองต่างๆ รวมถึงปลาย่างหรือเต้าหู้ในซอสอังคาเกะ เสิร์ฟในกล่องที่ดูสวยงาม

          เองไคเรียวริ (Enkai Ryori)  อาหารในงานสังสรรค์ของชาวญี่ปุ่น ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในวัฒนธรรม การทํางานของพวกเขา ไม่ว่าจะมีเพื่อนร่วมงานคนใหม่งานแต่งงาน ในโอกาสสําคัญต่างๆ แน่นอนว่าอาหารที่อยู่บนโต๊ะก็จะไม่ใช่เมนูธรรมดา เช่น กุ้งมังกร ปลามะได มากุโระ อาวาบิ รวมทั้งของนึ่ง เช่นไข่ตุ๋น ไปจนถึงผัก เทมปูระ ข้าว และซูซิ ซึ่งอยู่กับงบประมาณของแต่ละคน