เพลงชาติไทย เป็นเพลงเคารพด้วยแตรวง ใช้บรรเลงแสดงความเคารพต่อธงประจำกองทหาร ธงประจำกองยุวชนทหาร ธงชาติประจำสำนักงานของรัฐบาล ในขณะขึ้นลง และธงราชนาวีประจำเรือใหญ่ในขณะทำพิธีธงขึ้นลง

        ตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการใช้ การชัก หรือการแสดงธงชาติ และธงของต่างประเทศ ในราชอาณาจักร พ.ศ. 2529 ระบุให้ เพลงชาติเป็นหนึ่งในอาณัติสัญญาณในการเคารพธงชาติ เมื่อมีการเชิญธงชาติขึ้นและลง

        นอกจากนี้ เพลงชาติยังเป็นเครื่องมือสำคัญในการขยายอุดมการณ์ชาตินิยมตลอดมานับแต่สมัยของจอมพล ป. พิบูลสงคราม

        เพลงชาติฉบับแรกประพันธ์ทำนองโดยพระเจนดุริยางค์ และขุนวิจิตรมาตราประพันธ์คำร้องฉบับแรก เมื่อมีการเปลี่ยนชื่อประเทศเป็นประเทศไทย พันเอกหลวงสารานุประพันธ์ได้ประพันธ์คำร้องฉบับใหม่ และใช้มาจนถึงปัจจุบัน

        เพลงชาติที่ใช้เป็นทางการในปัจจุบัน เป็นฉบับซึ่งจัดทำและเผยแพร่โดย คณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ โดยมีการเผยแพร่ทางสถานีวิทยุกระจายเสียง และสถานีโทรทัศน์ต่าง ๆ ในประเทศ และกำหนดให้มีการยืนเคารพธงชาติในเวลา 8.00 น. และ 18.00 น มาตั้งแต่วันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2485

เรื่องและภาพประกอบ : รัชนก ทองขาวขำ