เป็นเวลากว่า 230 ปีแล้ว ที่พระแก้วมรกต หรือ พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ถูกประดิษฐานเป็นพระประธานในพระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม พระบรมมหาราชวัง ที่ซึ่งเคยเป็นศูนย์กลางแห่งการบริหารประเทศ และได้กลายเป็นศาสนวัตถุศูนย์รวมจิตใจของชาวพุทธ

        องค์พระแก้วมรกตเชื่อกันว่าเป็นฝีมือช่างชาวล้านนา คาดว่าเป็นสมัยเชียงแสนหรือก่อนเชียงแสน เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ ขนาดหน้าตักกว้าง 48.3 เซนติเมตร สูง 66 เซนติเมตร แกะสลักจากหยกสีเขียวอ่อน ถูกพบครั้งแรกที่เมืองเชียงราย ก่อนถูกอัญเชิญไปประดิษฐานยังหัวเมืองต่างๆ ตามความขึ้นลงของอำนาจการเมืองในช่วงเวลานั้นๆ

        พระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร ยังคงเป็นพระพุทธรูปสำคัญสำหรับงานพิธี และราชพิธีของประเทศ รวมถึงพิธีเปลี่ยนเครื่องทรงปีละสามครั้ง เพื่อแสดงถึงการเข้าสู่ฤดูกาลใหม่

คอลเลกชัน “พระแก้วมรกต” จากศูนย์วิทยบริการ

  • พระแก้วมรกตของไทย  /  รวบรวมและเรียบเรียงธรรมทาส พานิช  (2551) 294.3437 พ321

  • มหารัตนพิมพวงศ์ คำฉันท์ : ตำนานพระแก้วมรกตฉบับสมบูรณ์  /  ชูชาติ ชุ่มสนิท  (2550) 895.911 ช648ม

  • พระแก้วมรกตตำนานพระแก้วมรกต"เราจะขอกล่าวเรื่องราวพระแก้วมรกตนั้นตั้งต้นแต่ครั้งที่ได้ความเป็นแน่ซึ่งผู้ฟังคัดค้านมิได้ให้ท่านฟัง...."  /  พระราชนิพนธ์ใน พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  (2546) 294.3437 จ196พ

  • พระบรมราชาธิบายและคาถา ตำนานพระแก้วมรกต  /  กรมศิลปากร  (2542) 089.95911 พ342

  • ประวัติพระแก้วมรกตพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร  /  อโนชา อิ่มเอิบ  (2539) 294.335 อ239ป

เรื่องและภาพประกอบ : รัชนก ทองขาวขำ