ในประวัติศาตร์การพิมพ์ของไทย นอกจากหมอบลัดเลย์ที่ได้ตั้งโรงพิมพ์ขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 3 แล้ว ยังมีหมอสอนศาสนาอีกท่านหนึ่งที่ได้จัดตั้งโรงพิมพ์ขึ้นเพื่อพิมพ์หนังสือศาสนาแต่กลับประสบความสำเร็จอย่างยิ่งในการพิมพ์และขายวรรณกรรมของไทย โดยเฉพาะผลงานของสุนทรภู่
แซมมวล เจ สมิท หรือหมอสมิทได้เดินทางเข้ามาในสยามในฐานะผู้เผยแผ่ศาสนาคริสต์ราวปี พ.ศ. 2392 และได้ตั้งโรงพิมพ์ขึ้นในกรุงเทพฯ เพื่อพิมพ์คัมภีร์และคำสอนในศาสนา แต่ภายหลังพบว่าโรงพิมพ์นี้ได้ออกสิ่งพิมพ์ทางศาสนาเพียง 2 รายการเท่านั้น ที่เหลือเป็นนิราศ สุภาษิต พงศาวดาร และนิทานคำกลอน ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับการเผยแผ่ศาสนาแต่อย่างใด
นิทานคำกลอนเหล่านี้ โดยเฉพาะงานของสุนทรภู่ เช่น พระอภัยมณี ได้รับความนิยมอยู่ในสังคมไทยมาก่อนแล้วในฐานะมุขปาฐะและการแสดง ซึ่งมีข้อจำกัดในการเผยแพร่และเสี่ยงต่อการสูญหายไป โรงพิมพ์ของหมอสมิทจึงทำให้ผลงานเหล่านี้แพร่หลายไปได้กว้างขวางยิ่งขึ้น มีตัวตนเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์มาจนถึงปัจจุบัน
In addition to Doctor
Bradley, who created a printing house
during King Rama III's reign,
another religious missionary founded a
printing house to print religious
publications but was very successful in
printing and distributing Thai
literature. Especially the works of
Sunthorn Phu.
Samuel J. Smith, or Dr. Smith,
traveled to Siam as a Christian
missionary around 1849 and established a
printing house in Bangkok to publish
theological works. However, it was later
determined that this printing firm had
only printed two religious works. The
rest consists of nirat, proverbs,
chronicles, and tales that have nothing
to do with religious
promotion.
These works and poetry, notably
Sunthorn Phu's compositions, such as
Phra Aphai Mani, have already gained
popularity in Thai society in the form
of oral speeches and performances, which
have limited distribution and risk being
forgotten. Dr. Smith's printing
house made the writings more publicly
available, and they have been preserved
as historical documentation to this
day.
#SSRUlibraryRecommendation
• เล่าเรื่องพระอภัยมณี / นายตำรา ณ
เมืองใต้ (ฉบับปรับปรุงใหม่) (2548)
895.911 น473ล
• เล่าเรื่องพระอภัยมณี
/ ชัยวัฒน์ สีแก้ว (2549) 895.911 ช432ล
• พระอภัยมณี...มาจากไหน?
/ ทศพร วงศ์รัตน์ (2550) 895.911 ท237พ
• พระอภัยมณี 1 = Phra
Aphai Mani I /
สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ
(2542) 895.911 พ415
Written,
translated, and illustrated by:
Ratchanok T.